Με φόντο την ιστορία...Το Βενετσιάνικο κάστρο της Σπιναλόγκας.
Πόσο δίκιο εκείνος ο τυφλός οδηγός της ιστορίας και του μύθου, ο Όμηρος, όταν περιέγραφε την Κρήτη με τούτες τις λέξεις!
"Κρήτη τις γαι' έστι μέσω ενι οίνοπι πόντω καλή και πίειρα, περίρυτος...>>
Μια χώρα, η Κρήτη, μέσα βρίσκεται στο πέλαο το κρασάτο, περίσσια πλούσια, θαλασσόζωστη, πανώρια..."
(μετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
Πως αλλιώς να καταλάβεις τον πρώτο πολιτισμό που άνθισε στα χώματα της, τον πρώτο πολιτισμό της Ευρώπης, αν δεν φανταστείς καράβια να πλέουν στα πέλαγα, ναύτες, Μινωίτες να κουβαλούνε πραμάτειες στην Ανατολή, βοτάνια κι αρώματα, κι ότι παράγει ό τόπος, πως αλλιώς να κρατιόνταν το κράτος του μυθικού βασιλιά αν δεν είχε την θάλασσα σύμμαχο;
Ιστορία και τέχνη.
Πλάι στη θάλασσα χτυπούσε η καρδιά του προϊστορικού πολιτισμού της Κρήτης. Στις πόλεις που κτίστηκαν κοντά στις ακτές, ή λίγο πιο πέρα, σε ορίζοντες ανοικτούς. Κνωσός, Φαιστός, Κυδωνία, Μάλια, Ζάκρος. Κι αν ανακατέψεις την τράπουλα του χρόνου, θα δεις να προβάλουν μικρά και μεγάλα λιμάνια, πόλεις που άνθισαν στα μινωικά και στα μεταγενέστερα χρόνια, στον Κομό, στα Γουρνιά, στη Φαλάσαρνα, ο καταλογος δεν έχει τέλος.
Δεν είναι μόνο που φόρτωναν και ξεφόρτωναν τα καραβια τους οι πολύπειροι καπεταναίοι του χθες, είναι που οι άνθρωποι αντλούσαν ένα μεγάλο κομμάτι του πλούτου από την θάλασσα. Πεταλίδες και ψάρια πλούτιζαν τα τραπέζια τους, η θάλασσα της ήταν απλόχερη.
Τα τελευταία έχει αρχίσει να γίνεται πιο κατανοητό το αρχαίο τοπίο. Ευρήματα από ναυάγια , μα και κατάλοιπα διατροφικά, οστά μικρών και μεγάλων ψαριών που θρέψανε κάποτε τους μακρινούς κατοίκους ετούτου του τόπου.
Θαλασσόζωστη Κρήτη, μια λέξη που περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο ένα νησί που δεν είναι μονάχα νησί. Ολόκληρη ήπειρο την είπαν πολλοί και είχαν δίκιο. Με τρείς ηπείρους ολόγυρα και τον απόηχο της ιστορίας να φτάνει στα αυτιά μας, άλλοτε σαν κραυγή κι άλλοτε σαν ψίθυρος, που πρέπει να στήσεις αυτί για τον ακούσεις.Όπου βρεθείς σε όποιο ακρογιάλι σταθείς, θ ακούσεις τον παφλασμό της μνήμης και τον αντίλαλο της μακράς ιστορίας της.
Ταξίδια στην σαγήνη.
Ιδανική εποχή το καλοκαίρι για να περπατήσει κανείς στα μονοπάτια τις ιστορίας, ν ανακαλύψει τα μυστικά του τόπου και να απολαύσει την Κρήτη του ονείρου. Κι αν πολλοί προσπαθούν να βρουν λίγο τόπο ανάμεσα σε αναρίθμητες ξαπλώστρες στις πολυσύχναστες παραλίες του βορρά, υπάρχουν κι άλλοι, εκείνοι που καταφεύγουν σε μοναχικές ακτές, ανάμεσα στις πτυχώσεις των βουνών, ακτές ερημικές, σαγηνευτικές, πεντακάθαρες. Πολλές από αυτές έχουν κάτι το εξωτικό, άλλες την κιτρινίλα της άμμου, άλλες την βλάστηση πλάι στο κύμα. Εκπληκτικό να περπατάς στ ανατολικά της Σητείας, πέρα από το μοναδικό φοινικόδασος, εκεί που μπορεί να μην υπάρχουν υποδομές, υπάρχει όμως χώρος περισυλλογής, τόπος διαλόγου με την φύση, μα και με τους εαυτούς μας νομίζω.
Έτσι είναι ολόκληρο το νησί, αν εξαιρέσει κανείς τις πολυσύχναστες περιοχές.Στην άλλη άκρη στα δυτικά, εκεί που ανυψώθηκε κάποτε η γης κι έγιναν στεριά τα λιμάνια, η αύρα του πελάγου κάνει τα πράγματα πιο διάφανα. Ποιος απ όσους περπάτησαν ή κολύμπησαν στα αβαθή για να φτάσουν στο Ελαφονήσι μετάνιωσε για την αποκοτιά του;
Ποιος από όσους κατηφορίσανε στις ερημιές των δυτικών Σφακιών δεν ένιωσε να βρίσκεται χιλιόμετρα μακριά από την τύρβη του κόσμου, χρόνια μακριά από αυτό που ονομάζουμε σύγχρονο πολιτισμό. Στα νότια του Ρεθύμνου η μαγεία των αναζητήσεων έχει να προσφέρει κάτι πρωτόγνωρο, ακόμη και αν βρίσκεσαι για πολλοστή φορά σε έναν τόπο, πάντα θα έχει κάτι καινούργιο να δεις, που δεν το είχες προσέξει.
Το θαύμα το βλέπεις αλλά δύσκολα το περιγράφεις. Και τι να πεις όταν μια μικρή βάρκα σε φέρνει στο άνοιγμα μιας θαλασσινής σπηλιάς και από εκεί στα σωθικά της γης; Είναι τόσο μεγάλη που μπορεί και πλεούμενο να περάσει κι όταν προχωρήσεις λιγάκι , βλέπεις τις βραχώδεις ακτές να παραδίνουν την θέση τους στην μεγάλη μας κοινή στέγη , τον ουρανό. Η σπηλιά είναι ανοιχτή στο βάθος με μια μικρή αμμουδιά να σε ξεστρατίζει από τον χώρο κι απ τον χρόνο.
Λίγο πιο εκεί στα δυτικά, ακούς να σου μιλούν για κάποιον ερημίτη που περπατούσε στο κύμα. Λένε πως άπλωνε το ράσο του στην θάλασσα, το ράσο γινόταν καράβι και πήγαινε χωρίς τιμόνι. Δεν χρειάζονται τιμόνια οι ιερές παραδόσεις. Αν κλείσεις τα μάτια, μπορείς να τον δεις. Αη Γιάννη Ερημίτη τον λένε.
Περιηγητικές εξερευνήσεις.Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί πολύ ο τουρισμός της εξερεύνησης. Δεν είναι λίγοι αυτοί που προσπαθούν να φτάσουν στις απόμακρες γωνιές του νησιού ή και άλλων νησιών. Είναι ένας παλιός τρόπος ν ανακαλύψει κανείς αυτό που φαντάζεται, ή που έχει διαβάσει στα βιβλία. Είναι όμως και να αναρωτιέται για τα κίνητρα αυτών των ανθρώπων. Αγάπη στην φύση; Αγάπη στην μοναξιά; η μήπως υποβόσκουσα εκκεντρικότητα που γυρεύει διέξοδο; Όπως και να έχει το πράγμα, όλα είναι σεβαστά, όλες οι απόψεις και όλες οι νοοτροπίες. Ο καθένας από εμάς έχει το δικαίωμα στο μεγαλείο του κόσμου. Το μόνο που μας στενοχωρεί όταν βρισκόμαστε στις αμάλαγες παραλίες, είναι τα ίχνη των ανθρώπων. Οι συσκευασίες, τα κουτάκια, τα κάρβουνα από την φωτιά που άναψαν κάποιοι στην άμμο για να απολαύσουν το βραδινό φαγητό τους και το άφησαν εκεί. Κοινότυπο, αλλά θα το πούμε...αυτές οι συμπεριφορές δεν φανερώνουν αγάπη στην φύση, μάλλον το αντίθετο δεν δείχνουν.
Πάντα υπάρχει τρόπος να φτάσεις εκεί που ονειρεύεσαι...
Αυτό το καλοκαίρι που οι παγκόσμιες συνθήκες επιβάλουν τις αποστάσεις ας έρθουμε πιο κοντά στον φυσικό μας χώρο και σύμμαχο, στην φύση.
Πάντα υπάρχει κάποιο δρομάκι, πάντα υπάρχει τρόπος να φτάσει κανείς εκεί που ονειρεύεται...
Κείμενα και φωτογραφίες Του Νίκου Ψιλάκη.
Αναδημοσίευση από το περιοδικό του σούπερ μάρκετ Χαλκιαδάκη! Έβαλα αυτούσιο το κείμενο, δεν χρειάζονται δικά μου λόγια, παρά οι ευχές μου να περάσετε ένα όμορφο καλοκαιράκι, ξέγνοιαστο για λίγο, όπου και να πάτε να γεμίσετε ομορφιές και χαμόγελα.
ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ σε όλους με υγεία!
Σας ευχαριστώ πολύ που περνάτε και τα λέμε!!
