ΛΟΥΜΠΟΥΝΙΑ. Η...ΤΡΟΦΉ ΤΗΣ ΦΤΩΧΟΛΟΓΙΑΣ!

Είναι από τους πιο περιφρονημένους καρπούς της γης. Συνδέθηκε  με την πενία και την στέρηση. Βρέθηκε στα τραπέζια των πεινασμένων. Συνόδεψε στερήσεις και αποδείχτηκε πολύτιμος σύμμαχος της φτωχολογιάς. Το ταπεινό και  καταφρονεμένο λουμπούνι (λούπινο, λουπινάρι) κατέχει μια σπουδαία θέση στην διατροφική ιστορία μας, ιδιαίτερα των κακοτράχαλων και άγονων περιοχών της Ελλάδας. 

Τα λουμπούνια καταναλώνονται συνήθως την καθαρά δευτέρα εδώ, και τρώγονται σαν σποράκια, αφού ξεπικρίσουν μερικές μέρες μέσα στην θάλασσα.  Στα τραπέζια των πλούσιων και των κυρίαρχων τάξεων, μπορούσε να το βρει κανείς, μόνο ως παρακατιανό συμπλήρωμα της σαρακοστιανής διατροφής, δίπλα στα σε θαλασσινά σε χταπόδια και γαρίδες, δίπλα σε καβούρια της θάλασσας και σε αστακούς. Αλλά και τότε φάνταζε ξέτερο. Ήταν ξένο και ποτέ δεν συμφιλιώθηκε με τον πλούτο.

Ο λόγος  λοιπόν για το λουμπούνι. Τον μόνο καρπό της γης που, σύμφωνα με την λαϊκή μας παράδοση τον καταράστηκε... η Παναγιά. Αλλά και τον μόνο που ευλόγησε όπως θα δούμε παρακάτω, επειδή ακριβώς ήταν το φαγητό των φτωχών!

Οι περιηγητές που έβλεπαν τους φτωχούς Κρητικούς να τρώνε λούπινα, δεν έκρυβαν την αποστροφή τους. Τα θεωρούσαν τροφή για τα γουρούνια. 

Το λουμπούνι των Κρητικών έχει αρχίσει τώρα και μερικές δεκαετίες να χάνεται. Πάνε πολλά χρόνια από τότε που άρχισε η απαξίωση του λουμπουνιού. Χάθηκαν όλοι οι ταπεινοί καρποί, το κρίθινο ψωμί και το τριομίγαδο, εξαφανίστηκαν τα χαρούπια. Μερικά από αυτά όπως το κρίθινο ψωμί τα χαρουπένια παξιμάδια φυσικά και το λούπινο τα ξαναφέρουν οι διατροφολόγοι πίσω. Μήπως είναι καιρός να επιστρέψουν στα τραπέζια μας; Ηδη εδώ στην Κρήτη γίνεται μια αρκετά καλή προσπάθεια! 

Απ όλες τις ελληνικές περιοχές η Κρήτη και η Μάνη ήταν αυτές που αγάπησαν περισσότερο τα λούπινα. Ως τροφή (ξεπικρισμένα)  η λαϊκή ιατρική τα συνιστούσε για τον έλεγχο του ζαχάρου και τα χρησιμοποιούσε ως βασική αντιδιαβητική τροφή. Παράλληλα με την θεραπευτική, οι γυναίκες του παλιού καιρού, έφτιαχναν από λούπινα φυσικά καλλυντικά, κρέμες και διάφορα παρασκευάσματα για τα τα μαλλιά και το δέρμα! Δεν έχουν σωθεί περισσότερες πληροφορίες για αυτά.

Το λουμπούνι είναι τρόφιμο χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη (δεν ανεβάζει το ζάχαρο στο αίμα, έχει υψηλή περιεκτικότητα  σε φυτικές ίνες και δημιουργεί γρήγορα το αίσθημα του κορεσμού, συμβάλλοντας στο έλεγχο του σωματικού βάρους. τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να φανεί χρήσιμο στην μείωση της αρτηριακής πίεσης. Είναι πλούσιο σε αμινοξέα και αντιοξειδωτικά, περιέχει φωσφόρο, σίδηρο, μαγνήσιο και άλλα ιχνοστοιχεία. Επιπλέον είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες υψηλής διατροφικής αξίας(περιέχει 35-40%) γεγονός που το καθιστά πολύτιμο για την βιομηχανία τροφίμων, αφού αντικαθιστά με τον καλύτερο τρόπο τα προϊόντα κρέατος!

Λίγο πριν  κλείσω αυτά τα μικρά αποσπάσματα, από την αναδημοσίευση που κάνω για μια ακόμη φορά από το περιοδικό του κ. Χαλκιαδάκη ΥΠΕΡ Χ που φιλοξενεί κείμενα και φωτογραφίες του καταξιωμένου κ. Νίκου Ψιλάκη, θα μοιραστώ μαζί σας μια ωραία παράδοση, όπως σας  είπα στην πιο πάνω σχετικά με την πικρή γεύση του λουμπουνιού, όπως ακούγεται στην κεντρική Κρήτη.

" Πριν από τα χρόνια του Χριστού τα λουμπούνια δεν ήτανε πρικιά, γλυκά ήτανε και νόστιμα σαν και τ άλλα τα γεννήματα, σαν τα κουκιά και τα ροβύθια. Ξέρεις πότε πικρίσανε και δεν μπορεί να τα φάει κανείς; μετά την Σταύρωση. Οι Οβραίοι έμαθαν ποια είναι η μάνα του Χριστού και έτρεξαν να την  βρουν. Βλέπει τους άνομους εκείνη  τρέχει πάνω κάτω να ξεφύγει. Ψάχνει τόπο να κρυφτεί. Αλλά δεν ήταν τίποτα μπροστά της. Κοιτάζει ζερβά, κοιτάζει δεξά, τίποτα. Μόνο ένα καλλουργημένο χωράφι ήταν εκεί δίπλα. Το είχαν σπείρει λουμπούνια και οι λουμπουνιές είχαν μεγαλώσει και ξεραθεί. Καλοκαίρι ήταν, το πρώτο καλοκαίρι μετά την Σταύρωση.

Δεν χάνει καιρό η Παναγία, μπαίνει στο χωράφι και χώνεται μέσα στις λουμπουνιές. Μα τα ξερά φυτά και τα λουβιά με τα λουμπούνια τις ξεσκίσανε τα τα πόδια, της τα γδάρανε, έτρεχε το αίμα και πονούσαν τα γδαρσίματα. Θύμωσε η Παναγιά κι έτσι πληγωμένη και γδαρμένη όπως ήταν γυρίζει και λέει.

-Την κατάρα μου να έχετε και να γίνετε τόσο πικρά, που να μην να σας φάει ούτε άνθρωπος ούτε οζό.

Τ ακούσανε οι φτωχοί και βάλανε τα κλάματα.

-Παναγιά μου κι ειντά ναι τούτα που λες. Τα λουμπούνια είναι το φαί μας. Αν μας  τα πικράνεις κι αυτά τι θα γίνουμε; Να πεθάνομε εμείς οι φτωχοι απο την πείνα;

Τα άκουσε η Παναγιά και μετάνιωσε.  Μα ωστόσο είχαν πικρίσει τα λουμπούνια και δεν μπορούσε να πάρει τον λόγο της πίσω. Μπαίνουν πάλι  στην μέση οι φτωχοί., την παρακάλεσαν.

-Πρόφτασε Παναγιά μου κάμε το καλό κι ως θες το κάμε. Δεν μας βλέπεις που δεν έχομε ούτε ψωμί ούτε λάδι;

Τους ψυχοπόνεσε εκείνη

-Εντάξει τους είπε. Θα μπορείτε να τα τρώτε. Να τα ξεπικρίζετε πρώτα και να τα τρώτε. Κι αν δεν έχετε λάδι δεν πειράζει. Τα λουμπούνια θα τρώγονται και χωρίς λάδι."

Από τότε άρχισαν να τα βράζουν και να τα αφήνουν δυο τρείς μέρες για να γλυκάνουν.

Αυτά ήταν μερικά αποσπάσματα από την όμορφη λαϊκή μας παράδοση που θέλησα να μοιραστώ μαζί σας φίλοι μου.

Μέχρι την επόμενη φορά που θα τα ξαναπούμε, να είστε καλά, να προσέχετε και να αγαπάτε τον εαυτό σας  και να μην ξεχνάτε να φοράτε το χαμόγελό σας όταν λέτε καλημέρα στον διπλανό σας!

Να έχετε μια όμορφη εβδομάδα!

Χρόνια πολλά Ελλάδα μας!

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ που περνάτε και τα λέμε.