ΚΑΛΗ ΠΡΩΤΑΠΡΙΛΙΑ!

Γιατί λέμε ψέματα την Πρωταπριλιά. Πότε έφτασε το έθιμο στην Ελλάδα;

Σαν περίεργο άτομο που είμαι, θέλησα να ψάξω πως ξεκίνησε αυτό το περίεργο έθιμο και ψάχνοντας...

Ο Τόμας Έντισον εφηύρε μια μηχανή που μετατρέπει το νερό σε κρασί, βρέθηκε ο τάφος του Σωκράτη κοντά στην Ακρόπολι, το Big Ben θα λειτουργήσει με νέο μηχανισμό και οι παλιοί του δείκτες θα δημοπρατηθούν, είναι μερικά από τα διάσημα ψέματα των ΜΜΕ, την 1η του Απρίλη.

Παρόλο που την Πρωταπριλιά οι φάρσες και τα ψέματα δικαιολογούνται, πολλοί είναι εκείνοι που την "πατάνε" και πιστεύουν απίστευτες ιστορίες βγαλμένες από την φαντασία. Η Πρωταπριλιά είναι η αγαπημένη μέρα των μικρών παιδιών, καθώς σκαρώνουν διάφορα αστεία, για να πειράξουν τους γονείς και τους φίλους τους.

Οι μελετητές, ιστορικοί και λαογράφοι διαφωνούν για το πότε καθιερώθηκαν τα πρωταπριλιάτικα ψέματα και έτσι οι εκδοχές είναι δύο.

1η εκδοχή...η Γαλλική Πρωτοχρονιά. Η πιο διαδεδομένη εκδοχή μας γυρνάει στον 16ο αιώνα στην Γαλλία. Ως το 1564 οι Γάλλοι γιόρταζαν την πρωτοχρονιά κάθε 1η του Απρίλη, ώστε να είναι κοντά στο Πάσχα, αλλά και να ταυτίζεται με την αναγέννηση της φύσης την Άνοιξη. Εκείνη την χρονιά ο βασιλιάς Κάρολος θα αποφάσισε να συμβαδίσει με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες και μετέφερε την πρωτοχρονιά την 1η Ιανουαρίου. Πολλοί δυσκολεύτηκαν να δεχτούν την αλλαγή αυτή και συνέχισαν να κάνουν πρωτοχρονιά τον Απρίλιο, όπως είχαν συνηθίσει. Οι υπόλοιποι άρχισαν να τους κοροϊδεύουν, να τους κάνουν πλάκες και να τους στέλνουν ψεύτικα δώρα και έτσι η 1η Απριλίου από πρωτοχρονιά μετατράπηκε σε ημέρα κοροϊδίας και φάρσας.

2η έκδοχή...τα ψέματα των ψαράδων. Η δεύτερη εκδοχή σχετίζεται με τους Κέλτες ψαράδες οι οποίοι ξεκινούσαν την θερινή περίοδο του ψαρέματος την 1η του Απρίλη, όταν ο χειμώνας είχε τελειώσει και ο καιρός άρχιζε να καλυτερεύει. Οι συνθήκες όμως τις περισσότερες φορές δεν ήταν ιδανικές και η ψαριά από μικρή ως ανύπαρκτη. Οι ψαράδες για να μην ντροπιαστούν έλεγαν διάφορα ψέματα και φανταστικές ιστορίες που δικαιολογούσαν την αποτυχίες τους και έτσι η 1η του Απρίλη ταυτίστηκε με το ψέμα και την υπερβολή.

Οι γελωτοποιοί βασιλιάδες και η πρωταπριλιάτικη εξήγηση.

Υπάρχει και μια τρίτη εκδοχή που έρχεται από τα Βυζαντινά χρόνια και την περίοδο της βασιλείας του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Σύμφωνα με τον καθηγητή ιστορίας Τζότζεφ Μπόσκιν, ομάδα των γελωτοποιών του βασιλιά, τόλμησε να ισχυριστεί πως θα μπορούσε να κυβερνήσει καλύτερα από τον Κωνσταντίνο. Ο βασιλιάς διασκέδασε πολύ με την δήλωση αυτή και προκάλεσε ένα από του γελωτοποιούς τον Κούγκελ να πάρει την θέση του για μια μέρα. Ο Κούγκελ, την ημέρα της διακυβέρνησης του επέβαλε νόμο σύμφωνα με τον οποίο, η 1η Απριλίου καθιερωνόταν ως η ημέρα αφιερωμένη στο γελοίο και στο υπερβολικό. Η διασκεδαστική αυτή εκδοχή δημοσιεύτηκε από το Assosiated press το 1983. Πολύς κόσμος πίστεψε την ιστορία μέχρι να αποκαλυφθεί ότι επρόκειτο για φάρσα του Μπόσκιν, θύμα της οποίας είχε πέσει και το ίδιο το πρακτορείο.

Η πρωταπριλιά στην Ελλάδα.

Όπως συμβαίνει με πολλά ευρωπαϊκά έθιμα που υιοθετεί η ελληνική κοινωνία με το πέρασμα των χρόνων, έτσι έγινε και με τα πρωταπριλιάτικα ψέματα. Η συνήθεια μεταφέρθηκε και στην Ελλάδα αλλά σύμφωνα με λαογράφους τα ψέματα έχουν αποτροπαϊκό χαρακτήρα. Ξορκίζουν δηλαδή το κακό και τις βλαπτικές δυνάμεις, όπως αναφέρει ο λαογράφος Λουκάκος. Πολλοί πιστεύουν ότι εκείνος που θα σκαρώσει μια επιτυχημένη φάρσα, θα είναι και ο τυχερός για τον υπόλοιπο χρόνο, ενώ αντίθετα όποιος πέσει θύμα θα συνοδεύεται από γρουσουζιά.

Αυτά τα ενδιαφέροντα στοιχεία τα βρήκα περιδιαβένοντας στο διαδίκτυο ΕΔΩ.

Μέχρι την επόμενη φορά που θα τα πούμε να είστε όλοι καλά, να έχετε μια όμορφη εβδομάδα και έναν ακόμα πιο όμορφο Απρίλη.

ΚΑΛΌ ΜΗΝΑ σε όλους!

Σας ευχαριστώ πολύ που περνάτε και τα λέμε...